بازرسی‌های معاونت غذا و دارو، یکی از مهم‌ترین مراحل نظارتی در فعالیت داروخانه‌هاست. این بازرسی‌ها با هدف حفظ ایمنی دارویی، رعایت اصول بهداشتی، و ارتقای کیفیت خدمات دارویی انجام می‌شوند. آماده‌سازی دقیق داروخانه نه‌تنها از بروز تخلفات و جریمه‌ها جلوگیری می‌کند، بلکه باعث افزایش اعتبار حرفه‌ای و اعتماد بیماران می‌شود.

در این مقاله به صورت کامل و کاربردی توضیح می‌دهیم که برای آمادگی در برابر بازرسی‌های دوره‌ای یا ناگهانی چه اقداماتی باید انجام داد.

 ۱. مستندات قانونی و اداری را مرتب و در دسترس نگه دارید

یکی از اولین مواردی که بازرس بررسی می‌کند، اسناد قانونی و مجوزها است. مهم‌ترین این مدارک عبارتند از:
•پروانه تأسیس داروخانه و مسئول فنی (با تاریخ اعتبار)
•مجوزهای نصب شده در معرض دید
•نسخه‌های تجویز شده حداقل ۳ ماه اخیر
•فاکتورهای خرید و فروش دارو و اقلام غیردارویی
•گزارش‌های روزانه فروش (برای سامانه تی‌تک یا نرم‌افزارهای داروخانه)

مرتب‌سازی مستندات دارویی، مهم‌ترین گام در آماده‌سازی داروخانه برای بازرسی است.

 ۲. بهداشت محیط و نظم فضای داروخانه را جدی بگیرید

یکی از عوامل مهم در ارزیابی بازرسان، وضعیت بهداشت محیط است. داروخانه  باید یک مکان استریل باشد ، در جایی که همواره بیماران با بیماری‌های متفاوت حضور دارند،وجود مکان  تمیز و بدور از آلودگی از الزامات می‌باشد چرا که این مکان به عنوان مکانی در نظام سلامت نباید به  جایی برای انتقال بیماری تبدیل شود.برای این منظور:
•کف، دیوارها و قفسه‌ها باید تمیز و بدون آلودگی باشند.
•تهویه و نورپردازی مناسب وجود داشته باشد.
•داروها طبق اصول GMP (تولید خوب دارویی) نگهداری شوند.
•مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده در محل مناسب وجود داشته باشند.
•یخچال دارویی تمیز و دارای دماسنج باشد (با ثبت روزانه دما)

🚫 داروهای تاریخ‌گذشته یا غیرمجاز حتی در انبار هم نباید وجود داشته باشند.

 ۳. بررسی موجودی دارویی و وضعیت انبار

بخش مهمی از بازرسی‌ها مربوط به کنترل موجودی داروها و تطابق آن با سامانه‌هاست:
•همه داروها باید لیبل قیمت و کد رهگیری (UID) داشته باشند.
•داروهای یخچالی باید جدا و با دمای مناسب نگهداری شوند.
•داروهای فاقد مجوز یا قاچاق به‌شدت موجب جریمه یا پلمب می‌شوند.
•اقلام آرایشی بهداشتی باید دارای کد IRC معتبر باشند.

🧾 هماهنگی کامل انبار با سامانه تی‌تک و نرم‌افزار داروخانه، از تخلف جلوگیری می‌کند.

 ۴. حضور مؤثر مسئول فنی داروخانه

در زمان بازرسی، حضور و پاسخ‌گویی مسئول فنی بسیار مهم است. او باید:
•اطلاعات علمی لازم درباره داروها را داشته باشد.
•بر روند نسخه‌پیچی و فروش نظارت داشته باشد.
•آموزش‌های لازم برای تکنسین‌ها را انجام داده باشد.
•دفتر ثبت نسخه‌ها، خطاها و تداخل‌ها را به‌روز نگه دارد.

📌 مسئول فنی وظیفه دارد از هرگونه تخلف، پیشگیری و گزارش لازم را ثبت کند.

 ۵. نسخه‌پیچی، مشاوره دارویی و ثبت اطلاعات نسخه

بازرسان روی نحوه‌ی نسخه‌پیچی حساسیت ویژه دارند. مواردی که باید رعایت شود:
•داروها طبق نسخه و توسط فرد آموزش‌دیده تحویل داده شوند.
•مشاوره دارویی به بیمار ارائه شود (شفاهی یا مکتوب)
•مصرف داروهای خاص (مثل نوارتیپتیک‌ها، مخدرها، یا داروهای روان‌گردان) با دقت ثبت شود.
•از تحویل نسخه بدون مهر و امضا خودداری شود.

🧠 آموزش مداوم کارکنان در این حوزه بسیار مهم است.

 ۶. داروهای تاریخ‌گذشته، برگشتی و ضایعات

حتماً داروهای تاریخ‌گذشته یا آسیب‌دیده را در محل مشخصی جدا کنید و آن‌ها را برای برگشت به شرکت‌های پخش یا امحا قانونی آماده نگه دارید.
•داروهای فاسد در انبار و قفسه نباید دیده شوند.
•هر گونه تخلف در نگهداری آن‌ها ممکن است منجر به جریمه سنگین شود.

 ۷. استفاده از نرم‌افزار داروخانه برای ثبت دقیق اطلاعات

نرم‌افزارهای حرفه‌ای مدیریت داروخانه می‌توانند شما را در موارد زیر کمک کنند:
•ثبت دقیق نسخه‌ها
•کنترل موجودی دارو
•انطباق با سامانه تی‌تک و غذا و دارو
•گزارش‌گیری برای بازرسی‌ها
•هشدار در مورد داروهای تاریخ‌دار یا کم‌موجودی

✅ داشتن سیستم نرم‌افزاری به‌روز، احتمال خطا را کاهش می‌دهد و در بازرسی‌ها مزیت بزرگی محسوب می‌شود.

جمع‌بندی

آماده‌سازی داروخانه برای بازرسی معاونت غذا و دارو، نیازی به استرس و نگرانی ندارد، اگر اصول پایه‌ای رعایت شود. مهم‌ترین نکات، شامل نظم مستندات، بهداشت محیط، انبارداری اصولی، مسئولیت‌پذیری مسئول فنی و استفاده از نرم‌افزارهای دقیق دارویی است.

با رعایت این موارد، نه‌تنها از خطر جریمه و اخطار فاصله می‌گیرید، بلکه کیفیت و اعتماد بیماران به خدمات شما نیز افزایش می‌یابد.