دستورالعمل تبادل دارو بین داروخانه ها
4 دقیقه مطالعه
تبادلات دارویی
تبادلات دارویی به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود که به‌منظور بهینه‌سازی توزیع و دسترسی به دارو در بین داروخانه‌ها و موسسات بهداشتی انجام می‌شود. این تبادلات می‌توانند به دلایل مختلفی صورت گیرند و اهداف به‌کارگیری آن شامل کاهش هدررفت دارو، تامین نیازهای دارویی است.
۱. تبادل داروهای باقی‌مانده
– داروهای ناتمام: هر داروخانه ممکن است تعدادی دارو داشته باشد که به دلیل کاهش تقاضا یا هر دلیل دیگری، دیگر به آن‌ها نیاز ندارد. این داروها می‌توانند از داروخانه‌های با مازاد به داروخانه‌های دیگر که با کمبود روبه‌رو هستند، منتقل شوند. این نوع تبادل به جلوگیری از اتلاف منابع و تأمین به‌موقع داروها کمک می‌کند.
– داروهای تاریخ گذشته: برخی داروها ممکن است به تاریخ انقضا نزدیک شوند و داروخانه‌ها با توجه به گزارشات مصرف، نتوانند آن‌ها را تا موعد مقرر به فروش برسانند. در این موارد، انتقال این داروها به داروخانه‌های دیگر که احتمال بیشتری برای مصرف آن‌ها دارند، روشی مؤثر برای جلوگیری از ضرر مالی و حفاظت از سلامت بیماران است.
۲. تبادل در میان موسسات
– بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها: تبادل دارو بین بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها به‌منظور اطمینان از تأمین دارو برای بیماران در مواقع اورژانسی و بحرانی اهمیت بالایی دارد. این همکاری به تسهیل دسترسی بهتر بیماران به داروهای مورد نیاز در شرایط حساس کمک می‌کند.
– برنامه‌های خیریه: اهدای دارو به سازمان‌های خیریه یا افراد کم‌توان و کم‌درآمد یک رویکرد انسانی و اجتماعی است که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این افراد و افزایش دسترسی آن‌ها به خدمات درمانی کمک کند. این نوع تبادل نه‌تنها به تامین داروهای مورد نیاز افراد آسیب‌پذیر کمک می‌کند بلکه فرهنگ همدلی و همبستگی اجتماعی را نیز ترویج می‌نماید.
نکات مهم در تبادل دارو
رعایت پروتکل‌های قانونی
اقدامات قانونی: اطمینان حاصل شود که هر دو داروخانه دارای مجوزهای لازم برای تبادل دارو هستند و تبادل داروها از نظر قانونی مجاز است. همچنین، قوانین محلی و ملی مربوط به تجارت دارو باید به دقت رعایت شده و تمامی اسناد لازم (مانند فاکتورها و صورتجلسات) موجود باشد.
تأمین کیفیت داروها
بررسی کیفیت و تاریخ انقضا: قبل از انجام هرگونه تبادل دارویی، کیفیت داروها باید به دقت بررسی شود. اطمینان حاصل شود که داروها از منابع معتبر و مورد تأیید تأمین شده‌اند و همچنین تاریخ انقضا نداشته باشند. علاوه بر این، باید شرایط نگهداری داروها به‌خوبی رعایت شود تا از حفظ کیفیت و ایمنی آن‌ها در حین تبادل اطمینان حاصل گردد.
حمل و نقل ایمن
در تبادلات دارویی بین دو داروخانه، حمل و نقل ایمن داروها از اهمیت بالایی برخوردار است. برای تضمین ایمنی و کیفیت داروها، رعایت نکات زیر ضروری است.
اولاً، استفاده از تجهیزات مناسب بسیار مهم است؛ داروها باید در بسته‌بندی‌های ایمن و استاندارد قرار بگیرند و برای داروهای حساس به دما، باید از یخچال‌های قابل حمل و کنترل دما استفاده شود. ثانیاً، آموزش کارکنان در خصوص روش‌های صحیح حمل و نقل و رعایت پروتکل‌های ایمنی از دیگر نکات کلیدی است. علاوه بر این، موجودی و شمارش دقیق داروها پیش از حمل و نقل باید به دقت بررسی و ثبت شود تا از بروز هرگونه گم شدن یا ناهماهنگی جلوگیری گردد.
در نهایت، انتخاب روش حمل و نقل مطمئن و استفاده از پیک‌های متخصص و وسایل نقلیه تمیز و ایمن کمک می‌کند تا کیفیت و ایمنی داروها حفظ شود.
.مستندسازی کامل
– شماره پیگیری و ثبت اطلاعات: تمام تبادلات باید به‌طور دقیق ثبت شود، از جمله نوع دارو، مقدار، تاریخ، و امضای افراد مسئول. این سوابق برای پیگیری‌های بعدی و نظارت بسیار مهم هستند.
کنترل انبار
– بازرسی و کنترل موجودی: هر دو داروخانه باید موجودی داروهای خود را به‌طور دقیق بررسی کنند تا از کمبود یا اضافه موجودی جلوگیری شود.
رعایت این نکات در تبادلات دارویی بین دو داروخانه نه تنها به ایمنی و کیفیت داروها کمک می‌کند، بلکه اعتماد مشتریان و اعتبار داروخانه‌ها را نیز افزایش می‌دهد.
ابلاغیه سازمان غذادارو
مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو از ابلاغ دستورالعمل جدید تبادل دارو بین داروخانه‌ها خبر داد؛ این دستورالعمل به منظور تسهیل تأمین داروهای مورد نیاز بیماران، جلوگیری از هدررفت منابع دارویی و تضمین سلامت جامعه طراحی شده است.
به گزارش ایسنا، دکتر غلامحسین صادقیان بیان داشت: در این دستورالعمل، فرآیند تبادل دارو شامل مراحل مشخصی است؛ ابتدا داروخانه مبدا موظف است اطلاعات دقیق داروها، شامل شناسه رهگیری، را در سامانه ثبت کند. پس از آن، داروخانه مقصد این اطلاعات را دریافت و بررسی می‌کند. در صورت تایید، داروها به موجودی داروخانه مقصد اضافه می‌شوند و در غیر این صورت، به داروخانه مبدا بازگردانده می‌شوند.
وی گفت: این روند تحت اصول بهینه توزیع (GDP) انجام می‌شود تا شفافیت و رعایت استانداردهای لازم در حمل و تبادل داروها تضمین شود.
وی با اشاره به اهمیت دارو به عنوان یک کالای استراتژیک، تاکید کرد: تأمین به موقع دارو یکی از ضروریات سلامت جامعه است و داروها باید به شکل اصولی و قانونی بین داروخانه‌ها منتقل شوند.
بنابر اعلام سازمان غذا و دارو، وی بر لزوم وجود سیستم‌های ردیابی و کنترل اصالت فرآورده‌های سلامت‌محور تاکید کرد و افزود: تمامی فرآورده‌ها باید تحت نظارت کمیسیون‌های قانونی قرار گیرند.
صادقیان در پایان گفت: این دستورالعمل به تمامی معاونین غذا و دارو دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی ابلاغ شده است تا ضمن فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم، آموزش‌های مربوطه را به داروخانه‌های تحت پوشش ارائه کنند. انتظار می‌رود با اجرای این آیین‌نامه، روند تأمین و توزیع داروها در سطح کشور بهبود یابد.
